Niedobór wody jako globalne ryzyko – raport ONZ ostrzega przed wzrostem konfliktów

Organizacja Kulturalna ONZ UNESCO bije na alarm: braki wody mogą na całym świecie prowadzić do nasilenia konfliktów. Ten scenariusz nakreśliła dyrektor generalna UNESCO Audrey Azoulay w ramach swojego corocznego raportu o wodzie. Wyraźny komunikat: aby zachować pokój, potrzebne są nie tylko ochronne środki dla zasobów wodnych, ale także intensywna współpraca regionalna i globalna. Około 50 procent światowej populacji jest przynajmniej sezonowo dotknięte deficytem wody i ponad dwóm miliardom ludzi brakuje czystej wody pitnej, podczas gdy około 3,5 miliarda musi obejść się bez higienicznej infrastruktury sanitarnej. Chociaż mieszkańców świata przybywa, stosunek między wzrostem populacji a zapotrzebowaniem na wodę, według UNESCO, nie jest ze sobą bezpośrednio powiązany – mniejsze zużycie wody często występuje właśnie w regionach o szybkim wzroście demograficznym. Rocznie zużycie słodkiej wody wzrasta o jeden procent, przy czym wzrost ten nie jest spowodowany wyłącznie przez sektor rolniczy, który zużywa 70 procent wody. Przemysł z 20 procentami i prywatne gospodarstwa domowe z 10 procentami również przyczyniają się do zwiększonego zapotrzebowania na wodę. Za jeden z czynników tego trendu uważa się zmienione nawyki żywieniowe. UNESCO zwraca uwagę również na komponent społeczny: kobiety i dziewczęta szczególnie cierpią z powodu braku wody, ponieważ często w obszarach wiejskich odpowiedzialne są za żmudne zaopatrzenie w wodę, co odbywa się kosztem ich szans edukacyjnych. Również migracje mogą być spowodowane przez niedobór wody. Raport UNESCO podkreśla także, że to przede wszystkim najbiedniejsze i najsłabsze grupy społeczne są zagrożone przez brak wody. Chociaż woda dotychczas nie jest uznawana za główną przyczynę konfliktów, może jednak zaostrzać spory – jak na przykład w strefie Sahelu, gdzie odwodnienia prowadziły do napięć w dostępie do wody i gruntów. Według UNESCO bardziej intensywna współpraca i wspólne zarządzanie zasobami wodnymi, wsparte przez Konwencję o Wodach z 1992 roku, mogłyby służyć jako narzędzia pokoju. Od 2016 roku Konwencja jest otwarta dla wszystkich krajów, co przejawia się wzrostem liczby członków – z 41 do 52 państw, z jeszcze około 30 w procesie dołączania. Jako przykład pozytywnych skutków Sonja Köppel, kierownik sekretariatu Konwencji Wodnej ONZ, wskazuje region Sawy po wojnie i podobne współprace ponad granicami państw. Jednak bieżące konflikty polityczne, jak między Białorusią a Litwą, hamują dalsze postępy. Na świecie aż 153 kraje dzielą ze swoimi sąsiadami rzeki lub jeziora, ale tylko 24 zawarło kompleksowe porozumienia dotyczące wszystkich wód na swoim terytorium – Niemcy są jednym z nich.