Podczas niedawnej wideokonferencji z pracownikami biurowymi założyciel JD.com, Richard Liu, ostrzegł, że jego firma nie ma miejsca dla pracowników dążących do równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.

„Mamy pracowników, którzy chcą cieszyć się życiem i stawiają życie na pierwszym miejscu, a pracę na drugim. Mogę zrozumieć, jeśli ktoś nie chce ciężko pracować, każdy podejmuje różne decyzje... więc mogę tylko powiedzieć, że nie jesteś naszym bratem, jesteś przechodniem,” powiedział Liu uczestnikom zgodnie z nagraniem opublikowanym w mediach społecznościowych. „Nie powinniśmy współpracować.”

Liu powiedział, że chińska firma e-commerce wzmocni wysiłki na rzecz identyfikacji inżynierów IT, którzy nie pracują ciężko i nie dostarczają, podczas gdy wydajni pracownicy będą nagradzani.

To ostrzeżenie nie jest niczym niezwykłym. W obliczu nowej rzeczywistości niskiego wzrostu, rosnącej konkurencji i apatii inwestorów wielu menedżerów w chińskiej branży technologicznej redukuje zatrudnienie i stawia wyższe wymagania pozostającym pracownikom.

Inżynierowie w Chinach nigdy nie cieszyli się takim poziomem przywilejów, jaki oferowany jest ich kolegom w Dolinie Krzemowej, gdzie pracownicy korzystają m.in. z firmowych lekarzy i sushi barów. Jack Ma, założyciel chińskiej firmy e-commerce Alibaba, słynnie powiedział, że branżowe godziny pracy 996 (od 9:00 do 21:00, sześć dni w tygodniu) są „błogosławieństwem”. Jednak w ramach kampanii „wspólnego dobrobytu” prezydenta Xi Jinpinga, której celem jest zmniejszenie nierówności dochodów i promowanie sprawiedliwości, wyczerpujący harmonogram pracy uległ poprawie w ostatnich latach.

Nun, da das Wachstum nachlässt und die Aktienkurse leiden – die fünf größten börsennotierten Tech-Unternehmen Chinas haben seit ihren Höchstständen im Jahr 2021 etwa 1,3 Billionen Dollar an Marktwert verloren – kehren die Führungskräfte zu den schlankeren und härteren Zeiten ihrer Start-up-Tage zurück.

Polish Translation:
Teraz, gdy wzrost spowalnia, a ceny akcji cierpią – pięć największych chińskich firm technologicznych notowanych na giełdzie straciło od swoich szczytów w 2021 roku około 1,3 biliona dolarów wartości rynkowej – kierownictwo powraca do bardziej skromnych i trudniejszych czasów swoich dni start-upów.

Einige in der Branche betrachten die E-Commerce-Gruppe Pinduoduo als Vorbild. Letztes Jahr generierte das in Shanghai ansässige Unternehmen einen Gewinn von 60 Milliarden RMB (6,5 Milliarden Pfund) – oder 3,4 Millionen RMB pro Mitarbeiter – das Dreifache der Produktivität von Tencent und das Neunfache von Alibaba.

---

Niektórzy w branży uważają grupę e-commerce Pinduoduo za wzór do naśladowania. W zeszłym roku, firma z siedzibą w Szanghaju wygenerowała zysk w wysokości 60 miliardów RMB (6,5 miliarda funtów) – czyli 3,4 miliona RMB na pracownika – co jest trzykrotnością produktywności Tencent i dziewięciokrotnością Alibaba.

Aby to osiągnąć, pracownicy Pinduoduo pracują długo i ciężko. W 2021 roku zmarło dwóch pracowników w incydentach, które współpracownicy przypisali przepracowaniu. Była pracownica powiedziała, że godziny pracy podczas jej dwuletniego pobytu w firmie były tak długie, że „praktycznie zrezygnowała z interakcji społecznych, hobby, a nawet swojego życia uczuciowego”. „Po odejściu poczułam, jakbym ponownie połączyła się ze społeczeństwem” – powiedziała.

Pinduoduo oświadczyło, że jest „dynamiczną i szybką firmą” oraz „zobowiązuje się do zapewnienia swoim pracownikom pozytywnego i produktywnego środowiska pracy”.

Aby zwiększyć swoją efektywność, giganci branżowi Alibaba i Tencent od 2021 roku zwolnili dziesiątki tysięcy pracowników. Kierownictwo Tencent przyznało, że zatrudniali „taniej kosztujących pracowników”, co zazwyczaj oznacza młodszych pracowników.

Ding Wenhua*, który niedawno opuścił TikTok należący do ByteDance, powiedział, że unikanie utraty miejsc pracy przypomina grę, w której platforma, na której stoisz, stale się kurczy i musisz skakać, aby nie spaść. „Poczucie możliwych zwolnień jest zawsze obecne i każdy jest z tego powodu dość napięty i zaniepokojony.”

Nowe eufemizmy maskują ból. Firmy mówią o „optymalizacji” zatrudnienia, a pracownicy mówią znajomym, że „ukończyli” pracę lub otrzymali „duże pakiety prezentowe” od pracodawców, co oznacza, że zostali zwolnieni z odprawą.

Przewroty są najbardziej traumatyczne dla starszych profesjonalistów technologicznych, zazwyczaj wszyscy powyżej 35 roku życia, którzy stają w obliczu największego zagrożenia zwolnieniami i najtrudniejszym rynkiem pracy. Przełożeni często uważają osoby powyżej 35 roku życia za drogie i mniej skłonne do akceptowania długich godzin pracy z powodu zobowiązań rodzinnych. „Jeszcze nigdy nie było tak trudno znaleźć pracę,” powiedział inżynier infrastruktury, który niedawno został zwolniony z platformy przewozowej DiDi i zbliża się do 40 roku życia.

Jenny Chan, profesor nadzwyczajny socjologii na Hong Kong Polytechnic University, dodała, że firmy technologiczne „szukają młodych, niezamężnych talentów, które mają elastyczność czasową w megamiastach, podczas gdy zwalniają starsze i ‚mniej konkurencyjne‘ osoby“. „Konflikty między pracą a domem są ostre dla tych, którzy mają rodziny,” powiedziała.

W ubiegłym roku platforma pracy Lagou i usługa doradcza Yixinli przepytały 2.200 specjalistów w największych miastach Chin na temat ich pracy. Ankieta wykazała, że 60 procent obawia się niejasnych perspektyw kariery, a 44 procent braku równowagi między pracą a życiem.

„Wielu ludzi w tej branży doświadcza pewnego stopnia depresji, presja na nas jest bardzo duża,” powiedziała pracowniczka TikToka w Chinach, która przyznała, że czasami bierze leki na problemy psychiczne. Globalna obecność TikToka oznacza, że praca nigdy się nie kończy, powiedziała. „Często biorę udział w spotkaniach w środku nocy.”

31-letnia kobieta powiedziała, że wymagająca kultura w ByteDance, spółce matce, jest bardziej stresująca niż długie godziny pracy. Określiła ją jako „neijuan”, termin powszechnie stosowany w Chinach, który opisuje nieustanną rywalizację mającą na celu przewyższenie współpracowników.

Biao Xiang, antropolog społeczny w Instytucie Maxa Plancka, powiedział, że słowo, które jest tłumaczone jako „inwolucja”, stało się popularne w Chinach, ponieważ pracownicy łączą swoją osobistą niepewność z większymi zmianami. „Gospodarka jako całość już nie rośnie, więc nie ma absolutnego wzrostu możliwości,” powiedział Xiang. „Co robisz? Musisz po prostu więcej z siebie wyciągać, więcej ze swoich pracowników, pracować coraz intensywniej, nie osiągając rzeczywistych zysków.”

Dla wielu w Chinach komentarze wiceprezeski ds. public relations w Baidu, Qu Jing, w zeszłym miesiącu ilustrowały, jak wpływa neijuan. W serii krótkich filmów opublikowanych w internecie Qu wyraziła swoje oczekiwania wobec pracowników, takie jak gotowość do towarzyszenia jej w podróżach służbowych przez ponad miesiąc.

„Jeśli nie chcesz podróżować ze mną przez 50 dni i wolisz wrócić do domu, to nie pytaj o podwyżkę lub awans” - powiedziała w wideo. Qu dodała, że oczekuje, iż pracownicy będą zawsze dostępni. Nie obchodzi jej, czy praca wpływa na ich życie prywatne. „Nie jestem twoją matką” - powiedziała. „Obchodzą mnie tylko wyniki.”

Nachdem Qu’s Kurzvideos in China viral gingen, entließ Baidu sie und erklärte den Mitarbeitern, dass ihre Ansichten nicht die Kultur des Unternehmens widerspiegeln, berichteten chinesische Medien.
Po tym, jak krótkie filmy Qu stały się w Chinach viralowe, Baidu zwolniło ją i poinformowało pracowników, że jej poglądy nie odzwierciedlają kultury firmy, poinformowały chińskie media.

Ale technicy, którzy rozmawiali z Financial Times, powiedzieli, że dostrzegli podejście Qu u swoich własnych szefów, którzy oczekiwali, że praca zawsze będzie na pierwszym miejscu. Oddanie było warunkiem awansu, a godziny pracy były często wymuszane przez konieczność odbijania się przy wejściu i wyjściu.

„Nawet będąc na urlopie, w zasadzie trzeba nadal odpowiadać na wiadomości,” powiedział Ding. „Spotkania, w których powinno się uczestniczyć, również należy odwiedzać, w przeciwnym razie może to być bardzo problematyczne.”

Ein Entwickler bei Tencent Games stimmte zu, dass die Arbeit oft alles verzehrend sei. „Nach außen hin wirke ich sehr ruhig,“ sagte er. „Aber der Druck ist intensiv, wir sind wie Zahnräder, die aufgrund fehlender Schmierung zerbrechen."

---

Polish Translation:

Jeden z deweloperów w Tencent Games zgodził się, że praca jest często wszystko pochłaniająca. „Na zewnątrz wyglądam bardzo spokojnie,” powiedział. „Ale presja jest intensywna, jesteśmy jak tryby, które łamią się z powodu braku smarowania.”

„W weekendy, kiedy nie muszę brać nadgodzin, zamykam się na dwa dni, żeby nie musieć rozmawiać”. Obarczył winą neijuan oraz brak niezależnych związków zawodowych za sytuację.

Tencent, ByteDance i JD nie odpowiedziały na prośby o komentarz.

Mimo to sektor technologiczny nadal pozostaje dla wielu w Chinach najlepszym obszarem pracy. Świeżo upieczeni absolwenci są przyciągani przez względną merytokrację firm, gdzie ciężka praca i wysokie osiągnięcia mogą prowadzić do awansu społecznego. Branża oferuje jedne z najlepiej płatnych stanowisk w kraju, zwłaszcza że Pekin wywiera presję na instytucje finansowe, aby obniżyły wynagrodzenia pracowników.

„Powód, dla którego zostaję, jest prosty – pensja jest wysoka,“ powiedział pracownik TikToka. „To miejsce, gdzie zwykli ludzie poprzez ciężką pracę mogą cieszyć się możliwościami.“ Firmy zazwyczaj oferują również korzyści, takie jak darmowe posiłki i firmowe siłownie.

Tech-Arbeiter haben einige Fortschritte gemacht, um gegen lange Arbeitszeiten vorzugehen.
Pracownicy techniczni poczynili pewne postępy w walce z długimi godzinami pracy.

W 2019 roku programiści zorganizowali kampanię przeciwko branżowym normom pracy 996. Kampania stała się znana jako 996.icu, humorystyczne nawiązanie do powiedzenia, że taki harmonogram pracy kończy się pobytem na oddziale intensywnej terapii. Zgromadzili się na GitHubie, poza zasięgiem cenzury Pekinu.

Ruch przeciwko systemowi 996 zyskał na krótko sympatię mediów państwowych. W 2021 roku chiński sąd najwyższy uznał harmonogram 996 za nielegalny. Zwycięstwo nie przyszło jednak bez kosztów. Władze aresztowały trzech aktywistów pracowniczych zaangażowanych w kampanię i skazały ich na kary więzienia od dwóch do pięciu lat.

Pracownicy branży technologicznej informują, że wymaganie regularnej pracy w soboty zakończyło się w większości firm, chociaż godziny pracy w tygodniu pozostają długie.

Doch für Chefs, die sich in Chinas intensivem Technologiefeld behaupten müssen, bleibt der Antrieb, die Mitarbeiter zu Höchstleistungen zu treiben.

Jednak dla szefów, którzy muszą się odnaleźć w intensywnym polu technologicznym Chin, motywacja do pobudzania pracowników do osiągania najlepszych wyników pozostaje.

Li Ming, założyciel technologiczny, powiedział, że zastanawia się, jak skłonić swój mały zespół do cięższej pracy, i dodał, że jest niezadowolony z tego, że niektórzy pracownicy wychodzą każdego wieczoru przed nim.

„Einerseits verstehe ich, dass meine Mitarbeiter jeden Abend um 19.30 Uhr gehen, sie haben Familien, zu denen sie zurückkehren müssen,“ sagte er. „Andererseits möchte ich, dass sie bis 21 oder 22 Uhr arbeiten, das tun auch unsere Wettbewerber. Wie können wir überleben, wenn wir das nicht auch tun?“