De Syrische president Bashar al-Assad heeft na een verrassend offensief van rebellen, geleid door de islamistische groep Hayat Tahrir al-Sham (HTS), de hoofdstad Damascus verlaten en zijn ontslag aangekondigd. Dit bevestigde het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken op zondag. De spectaculaire capitulatie markeert het einde van een 50-jarige Assad-dynastie en een tijdperk vol geweld en onderdrukking.
Binnen twaalf dagen hebben HTS en geallieerde groepen het Assad-regime geschokt. Na de inname van Aleppo marcheerden de rebellen naar het zuiden en namen Damascus zonder noemenswaardige weerstand in. Rusland, een langdurige bondgenoot van Assad, bevestigde dat de president het land heeft verlaten. Assad wordt vermoedelijk ofwel in Rusland of de Verenigde Arabische Emiraten.
In een toespraak op de Syrische staatstelevisie verklaarde HTS-leider Abu Mohammad al-Jolani: "De stad Damascus is vrij van de tiran Bashar al-Assad. Het volk van Syrië heeft gewonnen." Het nieuws veroorzaakte juichende menigten in Damascus, duizenden vierden feest op straat. "Het is een historisch moment", zei een inwoner.
De Amerikaanse regering verwelkomde de ontwikkeling en benadrukte de noodzaak van een vreedzame machtsoverdracht. President-elect Donald Trump schreef op Truth Social: "Assad is weg, Rusland wilde hem niet langer beschermen." Ook Israël sprak van een "historische dag" en verbond de gebeurtenissen met zijn successen tegen Iran en Hezbollah.
Maar de toekomst van Syrië blijft onzeker. Het machtsverlies van Assad laat een verscheurd land achter, dat wordt gekenmerkt door rivaliserende facties en internationale belangen. Turkije en de VS, beide met strategische doelen in de regio, uitten bezorgdheid over de controle over wapens en extremistische groepen.
Assads val is niet alleen een keerpunt voor Syrië, maar ook een strategische nederlaag voor Iran en Rusland. Terwijl Iran zijn „landbrug” naar Hezbollah en de toegang tot de Middellandse Zee in gevaar ziet, verliest Rusland door de mogelijke terugtrekking uit zijn bases in Tartus en Khmeimim een cruciale geopolitieke hefboom in het Midden-Oosten.
