De woningmarkt in Duitse metropolen staat voor een verdere verscherping van de toch al gespannen situatie. Bouwheren en investeerders zijn terughoudend, en zonder geplande en goedgekeurde projecten wordt er ook niet gebouwd.
Het doel van 400.000 nieuwe woningen per jaar werd afgelopen jaar met slechts 294.400 voltooide eenheden duidelijk niet gehaald, zoals deze week door het Statistische Bundesamt werd gemeld. Ondanks deze ontnuchterende cijfers probeert de federale minister van Bouw, Klara Geywitz, optimistisch te blijven: "De cijfers voor de voltooiing van de bouw in 2023 laten heel duidelijk zien: de situatie in de bouwsector is stabiel," zei de SPD-politica.
Hoewel deze inschatting wordt niet gedeeld door deskundigen. Zij verwachten dat de crisis in de woningbouw aanhoudt en een verdere neergang op handen is. De bepalende indicatoren voor de toekomstige ontwikkeling zijn de bouwvergunningen voor woningen en bouwopdrachten. In 2023 daalde het aantal nieuwe vergunningen met meer dan een kwart tot 260.100 woningen - het laagste niveau sinds 2012.
"De vandaag gepubliceerde cijfers over voltooide bouwprojecten zijn geen reden om iets mooi te praten", aldus Axel Gedaschko, voorzitter van de federale vereniging van de woningbouwsector GdW. Wat niet is goedgekeurd, wordt - afgezien van enkele illegale bouwwerken - ook niet gebouwd. Volgens het Federale Bureau voor de Statistiek duurt het gewoonlijk twee jaar voordat een vergunning resulteert in een afgewerkte woning. Hierdoor zal de afgenomen hoeveelheid goedkeuringen uit 2022 en 2023 pas dit jaar volledig invloed hebben op de bouwactiviteiten.
Het is niet bekend hoeveel bouwopdrachten er precies zijn, maar conjunctuurenquêtes van economische onderzoeksinstituten tonen aan dat veel bouwbedrijven klagen over een gebrek aan opdrachten. Vooral in de woningbouw hebben veel bouwheren en bedrijven hun plannen uitgesteld of helemaal opgegeven. De hoofdvereniging van de bouwindustrie verwacht dit jaar ongeveer 250.000 nieuw gebouwde woningen.
Het Münchner Ifo-Instituut is nog pessimistischer en verwacht voor dit jaar slechts 215.000 nieuwe woningen, waarvan 120.000 in meergezinswoningen. "De huidige vergunningsaantallen wijzen duidelijk naar beneden, zodat er in de komende jaren steeds minder nieuwe projecten zullen volgen," zei Ludwig Dorffmeister, bouw- en vastgoedexpert van het Ifo-Instituut. "De afname van het aantal voltooide woningen is dus in eerste instantie al vastgesteld, ook al blijft het exacte verloop onzeker."
Het tekort aan woningen in de steden zal toenemen bij een aanhoudende stagnering van de woningbouw, wat veel deskundigen tot de prognose brengt dat de huren zullen blijven stijgen, hoewel de vastgoedprijzen zijn gedaald. De bouwsector vraagt daarom om meer overheidssteun, zoals rentesteunprogramma's voor particuliere investeerders, en een versoepeling van de kostbare bouwnormen, in het bijzonder wat energie-efficiëntie betreft.
De gelijktijdige stijging van de hypotheekrentes en bouwkosten heeft de afgelopen twee jaar de bouw significant duurder gemaakt. De cijfers van het federale bureau geven aan dat de dubbele prijsschok vooral diegenen treft die de droom van een eigen huis niet langer kunnen betalen: Het aantal nieuwe eengezinswoningen daalde met meer dan 9 procent naar 69.900. In meergezinswoningen, die gewoonlijk gebouwd worden door woningcorporaties of investeerders, kwamen 156.300 nieuwe appartementen, een stijging van 4,1 procent in vergelijking met vorig jaar.
