Het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf SpaceX plant een significante uitbreiding van zijn Starlink-satellietconstellatie. De nieuwe Direct-To-Cell-satellieten (DTC) moeten het mogelijk maken dat smartphones zonder extra antenne rechtstreeks toegang kunnen krijgen tot het mobiele netwerk, vergelijkbaar met een terrestrisch mobiel netwerk. Deze ontwikkeling zou echter verstrekkende gevolgen kunnen hebben voor de astronomie.

Een studie van de Internationale Astronomische Unie (IAU) toont aan dat deze nieuwe satellieten tot 4,9 keer helderder aan de hemel kunnen schijnen dan de bestaande Starlink-satellieten. Onderzoekers van de IAU, die verantwoordelijk zijn voor de bescherming van de donkere hemel tegen verstoringen door satellietconstellaties, hebben na eerste tests van de zes reeds gelanceerde prototypes vastgesteld dat de nieuwe DTC-satellieten de astronomische waarnemingen aanzienlijk kunnen verstoren.

De eerste DTC-prototypes werden op 3 januari 2024 gelanceerd. Na succesvolle tests vroeg SpaceX toestemming aan voor de lancering van 7500 DTC-satellieten, die in een hoogte van 340 tot 345 kilometer rond de aarde zullen draaien. Deze ontwikkeling heeft wereldwijd bezorgdheid gewekt bij astronomen, omdat de verhoogde helderheid van de satellieten het zicht op de nachtelijke hemel zou kunnen verstoren.

Metingen van de helderheid van de nieuwe satellieten, die onder andere werden uitgevoerd met de Robot-Telescoop MMT9 op de Russische Selentsjoek-sterrenwacht, toonden het aanzienlijke lichtvermogen van de DTC-satellieten aan. Anthony Mallama en zijn collega's van de IAU benadrukken echter dat de huidige metingen slechts een eerste indruk geven en dat verdere analyses nodig zijn om de exacte omvang van de helderheidstoename te bepalen.

SpaceX heeft in het verleden maatregelen genomen om de helderheid van de Starlink-satellieten te verminderen, bijvoorbeeld door minder reflecterende buitenverven te gebruiken. Als dit ook succesvol wordt toegepast op de nieuwe DTC-satellieten, zou de toename van de helderheid in het beste geval tot 2,6 keer kunnen worden verminderd, aldus de onderzoekers.

Op dit moment exploiteert SpaceX al meer dan 6000 Starlink-satellieten in lage aardbanen, met plannen om dit aantal te verhogen tot meer dan 34.000. Dit vormt een groeiende uitdaging voor astronomen, die het steeds moeilijker hebben om ongestoord te observeren. De IAU voert al twee jaar eigen satellietbewaking uit om de invloed van deze satellieten op astronomische waarnemingen te minimaliseren.