De Europese Unie wil e-commerceplatforms zoals Temu, Shein en Amazon Marketplace meer verantwoordelijk maken. In de toekomst moeten ze aansprakelijk zijn voor gevaarlijke of illegale producten die via hun marktplaatsen worden verkocht. De geplande hervorming van het douanerecht bepaalt dat online handelaren al vóór de aankomst van de goederen in de EU gedetailleerde gegevens moeten verstrekken. Dit moet de autoriteiten in staat stellen vroegtijdig te controleren en de massale toestroom van dubieuze importen uit China in te dammen.

Volgens een ontwerp dat de Financial Times heeft ingezien, werden in 2024 in totaal 4,6 miljard kleine zendingen in de EU geïmporteerd – vier keer zoveel als in 2022. Meer dan 90 procent van deze leveringen kwam uit China. De enorme hoeveelheid vormt een groeiende belasting voor de nationale douaneautoriteiten. De geplande wijzigingen zijn bedoeld om niet alleen de productveiligheid te verhogen, maar ook belastingfraude te voorkomen. Zo zou de bestaande douanevrijstellingsgrens van 150 euro vervallen, waardoor alle importen onderhevig zouden zijn aan douanerechten.

Een centraal element van de hervorming is de oprichting van een EU-brede douaneautoriteit (EUCA), die gegevens uit de 27 lidstaten bundelt. De EUCA moet potentiële risico's al voor de verzending identificeren en gerichte controle-instructies aan nationale autoriteiten geven. "De douaneautoriteiten krijgen hiermee een volledig overzicht van toeleveringsketens en kunnen importen preventief controleren", staat in het ontwerp.

Daarnaast bepaalt het nieuwe reglement dat platforms verantwoordelijk zijn voor de inning van invoer-btw en douanerechten en ervoor moeten zorgen dat producten aan EU-normen voldoen. De Commissie overweegt ook een behandelingsvergoeding per pakket om de kosten van de massale directe verzending uit Azië te compenseren.

De economische schade door namaakproducten is aanzienlijk: Volgens EU-gegevens verliest de kledingindustrie jaarlijks 12 miljard euro (5 procent van de omzet), de cosmetica-industrie 3 miljard euro (5 procent) en de speelgoedindustrie 1 miljard euro (9 procent). Daar komen nieuwe milieuregels bij, die online verkopers verplichten bij te dragen aan de verwijderingskosten voor ongewenste goederen.

Ondertussen onderzoekt de EU-Commissie al het marktgedrag van Shein en Amazon en heeft zij procedures gestart tegen AliExpress en Temu. Momenteel genieten online marktplaatsen een vrijstelling van aansprakelijkheid, mits zij illegale producten niet bewust distribueren of deze niet onmiddellijk na ontdekking verwijderen. Temu en Shein benadrukken zich aan EU-richtlijnen te houden, terwijl Amazon verwijst naar proactieve maatregelen tegen onveilige producten.