Bühne w Berlinie zatrzęsła się w środę, gdy kanclerz Olaf Scholz nagle wyrzucił za drzwi dotychczas lojalnego, choć powściągliwego, ministra finansów Christiana Lindnera. Rzadki, szokujący widok dla niemieckiej polityki – i moment, który prawdopodobnie na długo pozostanie w pamięci wielu obserwatorów.

„Kto dołącza do rządu, musi działać poważnie i odpowiedzialnie” – zaczął Scholz swoje oświadczenie, po czym dodał ostrym tonem: „To nie jest to, za czym opowiada się Christian Lindner.” Przemówienie kanclerza ujawniło głębokie rozczarowanie i stopień niezgody, który narastał przez lata w „koalicji na rzecz postępu”. Ziarno niezgody zostało zasiane dawno temu, a tego środowego dnia dojrzało do gorzkiego owocu.

Der schwelende Konflikt: Unvereinbare Visionen

Już na początku rządów SPD, FDP i Zielonych cele trzech partii były od siebie oddalone o lata świetlne. Podczas gdy Scholz chciał wzmocnić państwo socjalne i podnieść płacę minimalną, Lindner stawiał na obniżki podatków i przestrzeganie hamulca zadłużenia. Robert Habeck z kolei koncentrował się na ochronie klimatu i rozwoju odnawialnych źródeł energii. Różnice początkowo maskowane były przez hojne wsparcie pandemiczne, które dawało wszystkim stronom pole do działania. Jednak wraz z wkroczeniem Rosji na Ukrainę, delikatny okres wznoszenia się rządu szybko dobiegł końca, a pierwsze pęknięcia w koalicji ujrzały światło dzienne.

The translation of the heading to Polish is:

"Napięcia osiągnęły szczyt wiosną 2023 roku, kiedy projekt ustawy o reformie ogrzewania, prowadzony przez Zielonych, wyciekł do prasy i natychmiast doprowadził do politycznego trzęsienia ziemi. Szczególnie FDP publicznie zaatakowała propozycje Zielonych, mówiąc o „ideologicznych środkach przymusu” i próbując rozwodnić inicjatywę ustawodawczą. Dla Liberałów, których wyniki sondażowe groziły niebezpiecznym spadkiem do zaledwie 5%, sprawa stała się kwestią politycznego przetrwania.

Karlsruher Urteil und der Anfang vom Ende

Jednak prawdziwy punkt zwrotny nastąpił w grudniu, kiedy Trybunał Konstytucyjny orzekł, że 60 miliardów euro z funduszu pandemicznego nie może zostać przeznaczone na projekty klimatyczne. Decyzja zmusiła rząd do zawieszenia hamulca zadłużenia i dokonania cięć we wszystkich ministerstwach – cios w twarz dla Lindnera, który bronił hamulca zadłużenia jak kwestii zasad politycznych.

Während Scholz versuchte, Ruhe zu bewahren und das Geld neu zu verteilen, wurden Lindners Positionen zunehmend zum Hindernis. Seine Weigerung, auf die Bedürfnisse der anderen Koalitionspartner einzugehen, ließ ihn mehr und mehr als isolierte Figur im Kabinett erscheinen.

Translation to Polish:
Podczas gdy Scholz starał się zachować spokój i na nowo rozdzielić pieniądze, stanowiska Lindnera stawały się coraz bardziej przeszkodą. Jego odmowa uwzględnienia potrzeb innych partnerów koalicyjnych sprawiała, że coraz bardziej jawił się jako postać odosobniona w gabinecie.

Zerreißprobe im Sommer: Der Bruch wird öffentlich

Gdy nastało lato 2023 roku, konflikt się zaostrzył: Koalicja ostatecznie znalazła niekonwencjonalne rozwiązanie, aby pokryć deficyt budżetowy na 2025 rok, przekształcając dotacje w kredyty. Jednak ledwo podpisano porozumienie, Lindner nagle zakwestionował legalność rozwiązania. Scholz, który w tym czasie przebywał na wakacjach, nieoczekiwanie ostro odpowiedział – niezwykły i dla wielu zaskakujący afront, którego kanclerz później nie zapomniał.

Doch auch Lindner fühlte sich zunehmend hintergangen. Ein ursprünglich privates Abkommen zwischen ihm und Scholz über ein Rentengesetz wurde bald darauf in der Bild-Zeitung thematisiert – ein Vertrauensbruch, den Lindner nie verwinden konnte. Die Eskalation war schließlich nur noch eine Frage der Zeit. (Translation: Lecz także Lindner czuł się coraz bardziej zdradzony. Oryginalnie prywatna umowa między nim a Scholzem dotycząca ustawy emerytalnej została wkrótce opisana w gazecie Bild - naruszenie zaufania, którego Lindner nigdy nie mógł wybaczyć. Eskalacja była ostatecznie tylko kwestią czasu.)

Der endgültige Showdown: Zwei Gipfel, ein Bruch

Der Moment der Entscheidung kam Anfang November, als Scholz einen Gipfel für Wirtschaftsvertreter organisierte und Lindner sowie Habeck gezielt auslud. Lindner reagierte prompt, indem er einen eigenen Gegengipfel einberief, der nur Stunden vor Scholz’ Veranstaltung stattfand. Diese offene Provokation war ein klares Zeichen, dass die Koalition am Ende war.

Moment decyzji nadszedł na początku listopada, gdy Scholz zorganizował szczyt dla przedstawicieli gospodarki, celowo nie zapraszając Lindnera i Habecka. Lindner zareagował natychmiast, zwołując własny kontrszczyt, który odbył się zaledwie kilka godzin przed wydarzeniem Scholza. Ta otwarta prowokacja była wyraźnym sygnałem, że koalicja dobiegła końca.

Here is the translation of the heading to Polish:

"Wkrótce potem krążył dokument programowy Lindnera, który krytycznie odnosił się do kluczowych kwestii Scholza i Habecka.

Der letzte Tropfen: Ein Schwimmer lernt das Kämpfen

Kurz vor der entscheidenden Sitzung am Mittwoch erinnerte sich Scholz, so berichten enge Vertraute, an eine Lektion aus seiner Jugendzeit als Rettungsschwimmer. Manchmal, wenn ein Ertrinkender panisch um sich schlägt, bleibt dem Retter nur ein letzter Ausweg – ein gezielter Schlag, um die Situation zu retten. Der Entschluss fiel: Lindner musste gehen.

Translation:
Tuż przed decydującym posiedzeniem w środę Scholz, jak relacjonują bliscy współpracownicy, przypomniał sobie lekcję z młodości jako ratownik wodny. Czasami, gdy tonący wpada w panikę, ratownikowi pozostaje tylko jedno wyjście - celny cios, by opanować sytuację. Zapadła decyzja: Lindner musiał odejść.

Nach einem heftigen Schlagabtausch bei der Sitzung, in dem Lindner eine erneute Aussetzung der Schuldenbremse kategorisch ablehnte, beendete Scholz die Debatte abrupt: „Dann, lieber Christian, möchte ich nicht länger, dass du Teil meines Kabinetts bist – und morgen früh werde ich den Bundespräsidenten um deine Entlassung bitten.“

Translation of the heading:

Po burzliwej wymianie zdań na posiedzeniu, podczas której Lindner kategorycznie odmówił ponownego zawieszenia hamulca zadłużenia, Scholz nagle zakończył debatę: „Więc, drogi Christian, nie chcę już, abyś był częścią mojego gabinetu – a jutro rano poproszę prezydenta o twoje zwolnienie.”

Der Rest ist Geschichte – a dla niemieckiego systemu politycznego pozostaje świadomość, że nawet najstabilniejsza koalicja może się rozpaść, jeśli podstawowe wizje różnią się zbyt mocno.