Monero zostało uruchomione w 2014 roku, a jego cel jest prosty: umożliwienie przeprowadzania transakcji w sposób prywatny i anonimowy. Chociaż często uważa się, że BTC może ukryć tożsamość osoby, z reguły łatwo jest prześledzić płatności do ich pierwotnego źródła, ponieważ blockchainy są transparentne. XMR z kolei zostało zaprojektowane, aby ukrywać zarówno nadawców, jak i odbiorców za pomocą zaawansowanej kryptografii. Zespół stojący za Monero twierdzi, że prywatność i bezpieczeństwo są ich największymi priorytetami, a łatwość użycia i efektywność zajmują drugie miejsce. Monero dąży do zapewnienia ochrony wszystkim użytkownikom, niezależnie od ich poziomu zaawansowania technologicznego. Ogólnie rzecz biorąc, XMR ma na celu umożliwienie dokonywania płatności szybko i tanio, bez obawy przed cenzurą.

Siedmiu deweloperów początkowo uczestniczyło w tworzeniu Monero — pięciu z nich postanowiło pozostać anonimowymi. Krążą plotki, że XMR został również wynaleziony przez Satoshiego Nakamoto, twórcę Bitcoina. Początki XMR można odnaleźć w Bytecoin, kryptowalucie skoncentrowanej na prywatności i zdecentralizowanej, która została uruchomiona w 2012 roku. Dwa lata później członek forum Bitcointalk — znany tylko jako thankful_for_today — rozdzielił kod Bytecoina, dając początek Monero. Sugerowali oni „kontrowersyjne zmiany” w Bytecoin, z którymi inni członkowie społeczności się nie zgadzali, i postanowili wziąć sprawy w swoje ręce. Uważa się, że setki deweloperów przyczyniły się do rozwoju XMR na przestrzeni lat.

Użytkownicy nie powinni traktować wszystkich kryptowalut zapewniających prywatność jako wymiennych lub równoważnych usług, ponieważ nie wszystkie one osiągają prywatność w ten sam sposób. Na przykład XMR należy rozważać jako technologię, która, gdy jest właściwie używana, zaciemnia dane użytkowników na blockchainie, co utrudnia identyfikację ich użytkowników.

Tajemnica i anonimowość oferowane przez Monero są tym, co większość użytkowników uważa za wartość. Zapewnia ludziom swobodę dokonywania transakcji kryptowalutowych w dowolnym momencie i w dowolnym celu, bez obaw o bycie obserwowanym przez rząd, hakerów lub inne zewnętrzne podmioty. Monety XMR nie mogą być śledzone, więc nie mogą zostać zablokowane przez firmy za rzekome nielegalne powiązania. Inwestorzy, którzy uważają, że popyt na prywatność wzrośnie w przyszłości, co podniesie cenę i całkowitą kapitalizację rynkową XMR, mogą znaleźć wartość w Monero, oprócz jego zastosowania jako środka wymiany.

Monero wyróżnia się na kilka sposobów. Jednym z głównych celów projektu jest osiągnięcie jak największego poziomu decentralizacji, co oznacza, że użytkownik nie musi ufać nikomu innemu w sieci. Prywatność jest osiągana dzięki kilku charakterystycznym cechom. Podczas gdy każdy Bitcoin w obiegu ma swój własny numer seryjny, co oznacza, że można monitorować jego użycie, XMR jest całkowicie wymienny. Domyślnie szczegóły dotyczące nadawców, odbiorców i ilości przesyłanej kryptowaluty są ukryte — a zwolennicy Monero twierdzą, że daje to przewagę nad konkurencyjnymi monetami zapewniającymi prywatność, takimi jak Zcash, które są "selektywnie przejrzyste." Zacieranie śladów osiągane jest dzięki wykorzystaniu sygnatur pierścieniowych. W tym przypadku, wcześniejsze wyniki transakcji są wybierane z blockchain i działają jako wabiki, co oznacza, że zewnętrzni obserwatorzy nie mogą powiedzieć, kto ją podpisał. Jeśli Ian przesyłałby 200 XMR do Susan, tę kwotę można by również podzielić na losowe części, co zwiększa poziom trudności. Aby zapewnić, że transakcje nie mogą być ze sobą powiązane, dla każdej transakcji tworzone są jednorazowe adresy ukryte. Wszystkie te charakterystyczne cechy doprowadziły do tego, że XMR jest coraz częściej wykorzystywane do nielegalnych transakcji zamiast Bitcoina — zwłaszcza na rynkach darknetu. Rządy na całym świecie, w szczególności w USA, oferują również setki tysięcy dolarów każdemu, kto potrafi złamać kod Monero.

Monero jest nieco nietypowe, ponieważ nie przeprowadzono sprzedaży tokenów XMR, ani nie przeprowadzono ich wstępnego wydobycia. Na moment pisania tego tekstu, w obiegu znajduje się 18 188 773,23 XMR. Ta kryptowaluta została zaprojektowana tak, aby być odporną na układy scalone specyficzne dla aplikacji, które są powszechnie używane do wydobywania nowych Bitcoinów. W teorii oznacza to, że można wydobywać XMR przy użyciu zwyczajnego sprzętu komputerowego. Łącznie w obiegu znajdzie się ostatecznie 18,4 miliona XMR — a ten limit ma zostać osiągnięty 31 maja 2022 roku. Po tym terminie górnicy będą motywowani za pomocą „emisji końcowych”, z niewielką ilością XMR wprowadzanej do systemu co 60 sekund jako nagroda. Uważa się, że takie podejście jest bardziej skuteczne niż poleganie na opłatach transakcyjnych.

Ze względu na swoją naturę jako moneta zapewniająca prywatność, XMR nie jest notowany na niektórych głównych giełdach. Na przykład, chociaż możesz kupić XMR na Binance, nie jest on obsługiwany przez Coinbase. W rezultacie możesz potrzebować najpierw zamienić swoje waluty fiducjarne na Bitcoin i skorzystać z mniejszej platformy handlowej. Ten przewodnik pomoże wyjaśnić, jak łatwo przekształcić waluty fiducjarne na kryptowaluty. W miarę jak jego wykorzystanie rośnie, rośnie także zainteresowanie parami cenowymi XMR do AUD i XMR do EUR.

Monero wykorzystuje algorytm Proof-of-Work, RandomX, do weryfikacji transakcji. Metoda ta została wprowadzona w listopadzie 2019 roku jako zamiana dla wcześniejszego algorytmu CryptoNightR. Oba algorytmy zostały zaprojektowane tak, aby były odporne na ASIC. Monero może być wydobywane dość efektywnie na sprzęcie konsumenckim, takim jak x86, x86-64, ARM oraz GPU. Decyzja projektowa opierała się na sprzeciwie Monero wobec centralizacji wydobycia, jaką powoduje kopanie przy użyciu ASIC. Niemniej jednak, doprowadziło to również do popularności Monero wśród nielegalnych kopaczy wykorzystujących złośliwe oprogramowanie. W październiku 2021 roku projekt Monero wprowadził P2Pool, pulę wydobywczą działającą na sidechainie, która daje uczestnikom pełną kontrolę nad swoim węzłem, podobnie jak w przypadku konfiguracji solo mining.