Έλλειψη Νερού ως Παγκόσμιος Κίνδυνος – Έκθεση του ΟΗΕ προειδοποιεί για αύξηση των συγκρούσεων

Η πολιτιστική οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών, η UNESCO, χτυπά τον κώδωνα του κινδύνου: Η έλλειψη νερού θα μπορούσε να οδηγήσει παγκοσμίως σε αύξηση των συγκρούσεων. Αυτό το σενάριο σκιαγράφησε η γενική διευθύντρια της UNESCO, Audrey Azoulay, στο πλαίσιο της ετήσιας δημοσίευσης της έκθεσης νερού της. Το σαφές μήνυμα: Για να διατηρηθεί η ειρήνη, απαιτούνται όχι μόνο προστατευτικά μέτρα για τους υδάτινους πόρους αλλά και μια έντονη περιφερειακή και παγκόσμια συνεργασία. Περίπου το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού επηρεάζεται τουλάχιστον εποχιακά από ελλείψεις νερού και περισσότερα από δυο δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, ενώ περίπου 3,5 δισεκατομμύρια πρέπει να στερούνται υγιεινής υποδομής αποχέτευσης. Παρόλο που υπάρχει μία συνεχής αύξηση του πληθυσμού, η σχέση μεταξύ της ανάπτυξης και της ανάγκης για νερό σύμφωνα με την UNESCO δεν είναι άμεση – μικρότερη κατανάλωση βρίσκεται ακριβώς σε περιοχές με γρήγορη αύξηση του πληθυσμού. Ετησίως, η κατανάλωση γλυκού νερού αυξάνεται κατά ένα τοις εκατό, με αυτήν την αύξηση να μην οφείλεται αποκλειστικά στον γεωργικό τομέα, ο οποίος διεκδικεί το 70% του νερού. Η βιομηχανία με 20% και οι ιδιωτικοί νοικοκυριά με 10% συμβάλλουν επίσης στην αυξημένη ανάγκη για νερό. Οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες θεωρούνται ως ένας καταλύτης για αυτήν την τάση. Η UNESCO επισημαίνει επίσης την κοινωνική συνιστώσα: Γυναίκες και κορίτσια υποφέρουν ιδιαίτερα από την έλλειψη νερού, καθώς συχνά σε αγροτικές περιοχές είναι υπεύθυνες για την επίπονη παροχή νερού, γεγονός που επηρεάζει τις εκπαιδευτικές τους ευκαιρίες. Επίσης, οι μετακινήσεις πληθυσμών μπορεί να ευνοηθούν από την έλλειψη νερού. Η έκθεση της UNESCO τονίζει επιπλέον ότι κυρίως οι φτωχότερες και πιο αδύναμες ομάδες πληθυσμού κινδυνεύουν από την έλλειψη νερού. Ενώ το νερό μέχρι τώρα δεν θεωρείται ως κύρια αιτία συγκρούσεων, μπορεί ωστόσο να επιδεινώσει τις διαμάχες – όπως για παράδειγμα στη ζώνη του Σαχέλ, όπου οι αποξηράνσεις οδήγησαν σε τάσεις πάνω στην πρόσβαση στο νερό και τη γη. Μία ισχυρότερη συνεργασία και κοινή διαχείριση των υδάτινων πόρων, υποστηριζόμενη από τη Σύμβαση Νερού του 1992, θα μπορούσαν σύμφωνα με την UNESCO να λειτουργήσουν ως εργαλεία ειρήνης. Από το 2016 η Σύμβαση είναι ανοικτή σε όλες τις χώρες, γεγονός που φαίνεται στην αύξηση των μελών – από 41 σε 52 χώρες, με ακόμη περίπου 30 εν υπόσταση διαδικασίας ένταξης. Ως παράδειγμα για τις θετικές επιδράσεις αναφέρεται από την Sonja Köppel, επικεφαλής του γραφείου της Σύμβασης Νερού του ΟΗΕ, η περιοχή της Σάβα μετά τον πόλεμο και παρόμοιες συνεργασίες πέρα από τα εθνικά σύνορα. Παρόλα αυτά, οι τρέχουσες πολιτικές διενέξεις όπως ανάμεσα σε Λευκορωσία και Λιθουανία παρακωλύουν περαιτέρω προόδους. Παγκοσμίως, 153 χώρες μοιράζονται ποτάμια ή λίμνες με τους γείτονές τους, αλλά μόνο 24 έχουν συνάψει εκτενείς συμφωνίες για όλα τα ύδατα στο έδαφός τους – η Γερμανία είναι μία από αυτές.