Ο κρατικός προϋπολογισμός είναι μια λεπτομερής καταγραφή των πληρωμών που λαμβάνει η κυβέρνηση (φόροι και άλλες αμοιβές) και των πληρωμών που πραγματοποιεί η κυβέρνηση (αγορές και μεταβιβαστικές πληρωμές). Ένα έλλειμμα προϋπολογισμού προκύπτει όταν η κυβέρνηση ξοδεύει περισσότερα χρήματα από αυτά που λαμβάνει. Το αντίθετο του ελλείμματος προϋπολογισμού είναι το πλεόνασμα προϋπολογισμού.

Τι είναι Κρατικός Προϋπολογισμός

Σε εποχές οικονομικής αστάθειας και πρόκλησης, ο τομέας των οικονομικών θεωριών και πολιτικών αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Σε αυτό το πλαίσιο, το ζήτημα του κρατικού προϋπολογισμού (Government Budget) αποτελεί βασικό αντικείμενο μελέτης και ανάλυσης, τόσο από ακαδημαϊκούς και ερευνητές, όσο και από κυβερνητικούς αξιωματούχους και φορείς χάραξης πολιτικής. Ο προϋπολογισμός ενός κράτους αντικατοπτρίζει την οικονομική του στρατηγική και τις πολιτικές προτεραιότητες, ενώ παράλληλα καθορίζει την κατανομή των οικονομικών πόρων και τις πορείες δράσης για την επίτευξη της οικονομικής σταθερότητας και ανάπτυξης. Ο κρατικός προϋπολογισμός περιλαμβάνει τις προβλέψεις για τα έσοδα και τις δαπάνες της κυβέρνησης για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, συνήθως ένα οικονομικό έτος. Τα έσοδα προέρχονται κυρίως από φόρους, δανεισμούς και άλλες πηγές, όπως κρατικές επιχειρήσεις και εισφορές. Οι δαπάνες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις δαπάνες για μισθούς δημοσίων υπαλλήλων, κοινωνικές παροχές, επενδυτικά έργα και αποπληρωμή χρέους. Η σύνταξη και η εφαρμογή του κρατικού προϋπολογισμού απαιτεί μια λεπτομερή ανάλυση και εκτίμηση των αναγκών και των διαθέσιμων πόρων της χώρας. Η διαδικασία αυτή ξεκινά με την κατάρτιση προτάσεων από διάφορα υπουργεία και δημόσιους φορείς, οι οποίες συνδυάζονται και αξιολογούνται από το Υπουργείο Οικονομικών. Στη συνέχεια, ο προϋπολογισμός παρουσιάζεται στο Κοινοβούλιο για έγκριση, μετά από διαβουλεύσεις και αναθεωρήσεις. Οι πολιτικές και οικονομικές προτεραιότητες της κυβέρνησης αποτυπώνονται στον τελικό προϋπολογισμό, ο οποίος αποτελεί εργαλείο για τη διαχείριση της δημόσιας οικονομίας και την ενίσχυση της ανάπτυξης. Το περιεχόμενο και η διάρθρωση του κρατικού προϋπολογισμού διαφοροποιούνται ανάλογα με τις οικονομικές συνθήκες και τις πολιτικές αποφάσεις της εκάστοτε κυβέρνησης. Σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, η κυβέρνηση μπορεί να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες για να στηρίξει την οικονομική δραστηριότητα και να περιορίσει την ανεργία. Αντίθετα, σε περιόδους υπερθερμασμένης οικονομίας, η κυβέρνηση μπορεί να μειώσει τις δαπάνες και να ενισχύσει τα φορολογικά έσοδα για να ελέγξει τον πληθωρισμό. Ένας ισορροπημένος προϋπολογισμός είναι κρίσιμος για τη μακροπρόθεσμη ευρωστία μιας χώρας. Οι μεγάλες δημοσιονομικές ελλείψεις, όταν οι δημόσιες δαπάνες υπερβαίνουν τα έσοδα, μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση του δημοσίου χρέους και σε δημοσιονομική κρίση. Αντίθετα, ένας προϋπολογισμός με πλεόνασμα υποδηλώνει υγιή δημόσια οικονομία, αλλά ενδέχεται να περιορίσει την οικονομική δραστηριότητα αν οι πόροι δεν αξιοποιούνται επαρκώς. Η διαδικασία κατάρτισης και έγκρισης του προϋπολογισμού καθοδηγείται από οικονομικές θεωρίες και μοντέλα που αναλύουν τις συμπεριφορές των οικονομικών παραγόντων και τις επιπτώσεις των δημοσιονομικών πολιτικών στην οικονομία. Η ορθολογική χρήση των πόρων απαιτεί αξιολόγηση των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων των δημοσιονομικών μέτρων, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τους βραχυπρόθεσμους όσο και τους μακροπρόθεσμους στόχους. Ο κρατικός προϋπολογισμός δεν αποτελεί απλώς ένα οικονομικό εργαλείο, αλλά και ένα πολιτικό εργαλείο διακυβέρνησης, μέσω του οποίου η κυβέρνηση επιδεικνύει τη δέσμευσή της για την εκπλήρωση των πολιτικών της υποσχέσεων και τη διαχείριση των δημόσιων προβλημάτων. Οι πολιτικές αποφάσεις που αποτυπώνονται στον προϋπολογισμό αντικατοπτρίζουν τις πολιτικές προτεραιότητες και την αξιακή βάση της εκάστοτε κυβέρνησης. Στην www.eulerpool.com, κατανοούμε τη σημασία της διαφάνειας και της πρόσβασης στις οικονομικές πληροφορίες. Η κατανόηση των συνιστωσών και των επιπτώσεων του κρατικού προϋπολογισμού είναι απαραίτητη για όλους τους οικονομικούς παράγοντες – από τους επαγγελματίες ακαδημαϊκούς και δράστες πολιτικής μέχρι τους επενδυτές και τους πολίτες. Οι πληροφορίες που παρέχουμε για τον κρατικό προϋπολογισμό στοχεύουν στην ενίσχυση της κατανόησης της διαδικασίας και των επιπτώσεων των δημοσιονομικών πολιτικών και στην προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στη δημόσια διακυβέρνηση.